رویای تحقق یافته «پوگبوم»؛ در ذهن "مو" چه می گذرد؟

طرفداری -  پس از مدت ها کش و قوس، شاه مهره مد نظر ژوزه مورینیو برای شروع پروژه اش در الدترافورد  خریداری شد. شاه مهره ای که ژوزه از مدت ها پیش در نشست های خبری یا مصاحبه های گوناگونش به آن به طور غیر مستقیم اشاره کرده بود:" در هر خط به دنبال تقویت تیم هستیم. 4 بازیکن می خواهم که توانسته ایم 3 بازیکن را جذب کنیم و تا جذب بازیکن آخر، کوتاه نمی آییم." این «کوتاه نمی آییم» بسیار کلیدی بود. آن قدر کلیدی که توانست در نهایت مقاومت یوونتوس را بشکند تا پول پوگبا را به فروش برساند. اما از لحاظ فنی در ذهن ژوزه چه می گذشته که تا این اندازه برای جذب پوگبا اصرار داشته است؟ جوان مستعد فرانسوی چه نقش هایی را می تواند در یونایتد عهده دار شود؟ در مجموع تخصص او چیست؟ در این مطلب سعی شده تا مطالعه ای تخصصی در این زمینه انجام شود.

از هافبک «تک خطی» تا «رجیستا»، دروازه را فراموش نکن

در همان فصل نخست حضورش در یوونتوس، مطالعه تاکتیک نویسان روی سبک بازی پوگبا آغاز شد. جایی که بسیاری دست به قلم شدند تا یکی از هیجان انگیزترین استعدادهای اروپا را مورد بررسی قرار دهند. در ابتدا تاکتیک نویسان متفق القول معتقد بودند که پل پوگبا پتالنسیل تبدیل شدن به یک هافبک «تک خطی» را دارد. منظور از هافبک «تک خطی» بازیکنانی هستند که می توانند خط میانی را بر خلاف آنچه رایج شده، نه به 2 خط، بلکه به 1 خط تبدیل کنند. توانایی های چنین هافبک هایی به قدری بالا است که می توانند با پیوند تمامی کانال های خط میانی به یکدیگر، تمام آنچه سرمربی از یک بازیکن در میانه میدان انتظار دارد، ارائه کنند. مسئله ای که البته در فوتبال مدرن با توجه به علاقه مربیان به تقسیم مرکز زمین به 2 خط، کمتر و کمتر شده و اکنون به سختی می توان به تعداد انگشتان یک دست چنین بازیکنانی را پیدا کرد.

با این حال هر چه جلوتر می رفتیم پوگبا ابعادی جدید از استعداد خالص خود را نشان می داد. به طوری که پس از 1 فصل، حجم انبوهی از نوشته های تاکتیک نویسان را به خود اختصاص داد. او در یووه نقش های متفاوتی را عهده دار شد و هر چه به جلوتر می رفتیم، تکامل بیش تری پیدا می کرد. سم تای، تاکتیک نویس مشهور دنیای فوتبال، 3 سال پیش در مطلبی برای بلیچرریپورت نوشت:" پوگبا می تواند به کامل ترین هافبک جهان تبدیل شود. او در یووه نقش های زیادی را عهده دار شده و توانایی های زیادی دارد." حق با سم تای بود. پوگبا در یووه زیر نظر کونته و آلگری، تقریبا در همه نقش های خط میانی بازی کرده است. از «رجیستای» معروف ایتالیایی ها گرفته تا بازی در نقش «shuttler» و بازی به عنوان همان هافبک تک خطی مدرن شده: box-to-box.

با این حال این تمامی ماجرا نبود. توانایی های خاص فیزیکی پوگبا و قدرت شوت زنی مثال زدنی که او را به «پوگبوم» مشهور کرده بود، باعث می شد تا ناخودآگاه انسان از خودش بپرسد چرا پوگبا نباید روز به روز به دروازه حریفان نزدیک تر شود؟ این سوال به قدری جدی بود که که ناخودآگاه پوگبا را نیز تحت تاثیر قرار می داد. علی الخصوص در سال آخر حضور در یوونتوس، به وضوح می شد این مسئله را در نوع بازی او دید.


فاصله زیاد ذهن ژوزه تا ذهن دیگران، برنامه «ذهن برتر» چیست؟

آمیتای واین هوس، ورزشی نویس بریتانیایی، در مطلبی تحلیلی - فنی برای دیلی میل، پس از ارائه انبوهی از آمار و مستندات، تاکید کرده بود که پول پوگبا زمانی می تواند بهترین بازی های خود را ارائه کند که به دروازه نزدیک باشد. تماشای یورو 2016 بار دیگر این مسئله را اثبات کرد. پوگبا به هیچ عنوان دور از دروازه نیز بازیکن بدی نیست اما با این حجم از توانایی، کنترل، استعداد و قدرت فیزیکی، دور بودن او از دروازه بسیار حیف است. برای همین این روزها در تمامی ترکیب ها و سیستم هایی که تاکتیک نویسان از یونایتدِ ژوزه ارائه می دهند، پل پوگبا در نقش «advanced midfield» قرار گرفته است. منظور از «advanced midfield» در شرایط کلی به نقش یک هافبک میانیِ نزدیک به دروازه گفته می شود، همان پست شماره 10 البته با تفاوت های جزئی. به عنوان مثال سایمون تادانی، مربی سابق ایپسوویچ تاون و یکی از تاکتیک نویسان مشهور بریتانیا، معتقد است که یک «advanced midfield» باید توانایی های فیزیکی تر و قدرتی تر نسبت به یک بازیکن فانتزی شماره 10 داشته باشد. مانند آن چیزی که گاهی فرانکی لمپارد یا استیوی جرارد ارائه می دادند. به طور کلی یک «advanced midfield» بازیکن پست شماره 10 است اما کمتر فانتزی و بیشتر فیزیکی. این لغت «فیزیکی»، لزوما به معنای فیزیک بدنی نیست، بلکه منظور سبک بازی است. دقیقا همان چیزی که پوگبا می تواند ارائه کند، خودِ خودِ جنس.

با این تفاسیر تصور اینکه پوگبا در ذهن مورینیو چه جایگاهی دارد بسیار دشوار است. ارادت ژوزه به 1-3-2-4 بر کمتر کسی پوشیده است. او در بازی های پیش فصل نیز این مساله را اثبات کرد و نکته دقیقا همین جاست که در این ابعاد، پوگبا کجا می خواهد بازی کند؟ ژوزه برای پشت مهاجم، 3 بازیکن در اختیار دارد: مخیتاریان، رونی و ماتا. حتی با تصور اینکه مخیتاریان بخواهد در نقش «interiores» در سمت راست ایفای نقش کند، باز هم ژوزه 2 بازیکن سطح بالا برای بازی در پشت تک مهاجمش در اختیار دارد و این سوال پیش می آید که آیا ژوزه واقعا می خواهد از پوگبا در پشت مهاجم استفاده کند و ترافیکش را در این خط به 3 بازیکن افزایش دهد؟ تصور دیگر ارائه ای از سیستم 1-4-1-4 توسط ژوزه است. جایی که شاید او بخواهد از  زوج هیجان انگیز پوگبا و رونی پشت زلاتان استفاده کند.

قرار گرفتن پوگبا به عنوان یکی از 2 بازیکن جلوی خط دفاعی دیگر تصوری است که البته با توجه به توضیحات ارائه شده می تواند باعث حیف شدن توانایی های پوگبا شود. مگر اینکه  ژوزه بخواهد نقش های 2 هافبک جلوی مدافعان را در 1-3-2-4 مشهورش تغییر دهد. با تمام این تفاسیر  وقتی «ذهن برتر» روی یک مساله اصرار دارد، چیزی جز صبر کردن نمی توان انجام داد. پوگبا از همان بتدا یک سورپرایز برای یونایتد محسوب می شد و جایگاه تاکتیکی اش نیز یک سورپرایز است. سورپرایزی که ژوزه در بازی دوم یا سوم  لیگ شاید از آن رونمایی کند. با این حال در هر شرایطی نباید این حقیقت مهم را نیز انکار کرد:" دور کردن پوگبا از دروازه، چیزی جز هدر رفتن استعداد و توانایی های او نمی تواند باشد."