همه‌چیز درباره کوروش بزرگ از زندگی‌نامه تا سخنان وی

کوروش بزرگ کیست؟

‌
از نظر برخی تاریخ‌دانان و مورخان بزرگ، کوروش دوم حدود 500 سال پیش از میلاد توسط نجیب‌ترین قبیله پارسی که مادر او دختر شاه ماد و پدر او شاه پارس بود در پرسیس یا همان ایران قدیم به دنیا آمد. پارس‌ها به صورت سالیان سال بر روی شمال خوزستان (انشان) که در آن زمان جنوب غربی ایران واقع شده بود، حکومت داشتند. کوروش کبیر که برخی افراد وی را به نام کوروش دوم می‌شناسند با شجاعت و مردانگی، مردمان آریایی تبار را با هم متحد نمود و بر علیه پادشاهان بدکردار و بد رفتار دوران خود شورش کرد و آن‌ها را شکست داد. وی توانست در سن 40 سالگی حکومت هخامنشی را بنیان‌گذاری و پادشاهی کند. پس از آن کوروش با روش‌های نوین حکومتی و مدیریتی، دانش فرهنگی و سیاسی، همچنین تسلط بر استراتژی‌های نظامی، به عنوان یک رهبر بی‌نظیر تغییرات بزرگی را در ایران آن زمان به وجود آورد.

‌

دین کوروش بزرگ

‌
مدارک زیادی بر این باره وجود دارد که ثابت می‌کند وی بر هیچ دینی تعصب نداشته است. اما بسیاری از محققان و مورخان بر این باورند که دین کوروش بزرگ می‌بایست اهورامزدا بوده باشد؛ ولی برخی افراد دیگر دین وی را زرتشتی نمی‌دانند. او به مردمان فرقه‌ها و مذاهب مختلف احترام می‌گذاشت و اجازه می‌داد آزادانه به عقاید و آیین‌های خود عمل کنند. عدالت و مدارا، دو ویژگی مهم در حکومت کوروش بودند و باعث شده برخی به او با عنوان "پدر میلیونان" اشاره کنند.

حجاب در زمان کوروش بزرگ

‌
به گفته مورخان حجاب در زمان حکومت هخامنشیان مشابه با زمان مادها بوده است. در این دوره، مرد و زن به واسطه اختلافی که میان پوشش سرشان وجود دارد، از هم تمایز داده می‌شوند. به نظر می‌رسد که زنان پوششی نیز روی سر خود گذارده‌اند و از زیر آن گیسوهای بلندشان نمایان است. پیرامون لباس زنان در این دوره چنین گفته شده که از روی برخی نقوش مانده از آن زمان، پیراهن زنان پوششی ساده و بلند یا دارای راسته چین و آستین‌کوتاه بوده است. همچنین از روی تصاویر می‌توان این‌طور گفت که زنان اسب سوار، چادری مستطیل شکل بر روی همه لباس خود می‌انداختند و در زیر آن، یک پیراهن با دامن بلند و در زیر آن نیز، پیراهن بلند دیگری تا به مچ پا می‌پوشیدند.

رفتار و منش کوروش بزرگ در قبال مردمانش

‌
کوروش بزرگ نمونه‌ای از یک مرد کامل با صفات اخلاقی ویژه‌ای در زمان خویش به شمار می‌رفت. او برای معابد بیشترین احترام را قائل بود و برای تأسیس و توسعه پرستش‌گاه‌ها کمک شایانی می‌کرد. نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که وی از هرگونه تبعیض بین ادیان، نظیر دین یهود خودداری می‌کرد و از این رو یهودیان وی را شبان یهود می‌نامیدند. کوروش کبیر در عین حال که رفتار درستی با مردم داشت، هیچگاه به کسی اجازه نمی‌داد تا از رفتاری که دارد سو استفاده کند. وی اخلاق و رفتار را مستحکم‌ترین وسیله برای پیش بردن قدرت و امپراطوری می‌دانست و از همین جهت بود که بیشترین دقت را بر روی رفتار و اخلاق انسانی خود داشت. محبوبیت وی به‌اندازه‌ای بود که هرودوت، نویسنده یونانی پیش از میلاد، درباره کوروش می‌گوید:

کوروش بزرگ، پرهوادارترین و دلیرترین و شرافتمندترین مرد جوان در پارس به حساب می آید به گونه ای که هیچگاه فریب زندگی پر رزق دنیا را نخورد و ارزش زندگی خود را شرافت و خردمندی می دانست.

کتیبه کوروش بزرگ

‌
تنها سند نمایانی که از کوروش بر جای مانده، استوانه سفالی است که با خط میخی بابلی نوشته شده است. تکه اول و اصلی منشور کوروش در سال 1879 در حین حفره برداری معبد مردوک و تکه دوم آن در سال 1975 در دانشگاه ییل یافت شد که هر دو منطقه در شهر بابل واقع هستند. خط‌هایی که بر روی استوانه سفالی نوشته شده حاوی 45 خط است. اگرچه این منشور جزئی از تاریخ ایران محسوب می‌شود؛ ولی امروزه آن را در موزه بریتانیا نگهداری می‌کنند.
نوشته‌هایی که بر روی کتیبه هک شده، بیانگر رفتار انسان دوستانه ایرانیان با مردمان سرزمین بابل را شرح داده است. در سال 1971 سازمان ملل این استوانه سفالی را چاپ و ترجمه نمود و بدلی از آن را در تالار قیومت شهر نیویورک قرار داد. همچنین لازم به ذکر است بدانید که منشور سفالی کوروش به عنوان اولین رفتار انسان‌دوستانه در جهان نام برده می‌شود.

‌

زندگی‌نامه کوروش بزرگ

‌
شجره نامه و اصالت فرزند پارسی ایرانی یعنی کوروش از سمت پدر به سمت پارس ها و از سمت مادر به سمت مادها می رسد. پارس ها به صورت سالیان سال بر روی شمال خورستان (انشان) که در آن زمان جنوب غربی ایران واقع شده بود، حکومت داشتند.

روایت هرودوت از زندگی نامه کوروش بزرگ

‌
شب هنگامی آستیاگ (پدربزرگ کوروش) خوابی را مشاهده می‌کند که از ماندانا (مادر کوروش) آبی روان برپا شده که آن‌قدر بزرگ است که تمامی آسیا را فراگرفته است. هنگامی که آستیاگ خوابش را برای معبرها تعریف نمود، تعبیرشان بر این بود که ماندانا تمامی آسیا را غلبه می‌کند و سپس آستیاگ تصمیم بر این گرفت که دخترش را به کمبوجیه شاه شمال خوزستان (انشان) دهد. همان سال آستیاگ دوباره خوابی را مشاهده می‌کند که از بدن ماندانا فرزندی بیرون آمد که بر تمامی آسیا حکم‌رانی می‌کند.
هنگامی که آستیاگ از وضع حمل دخترش با خبر شد، تصمیم بر این گرفت تا فرزند دخترش را به دست هارپاگ بدهد تا جان فرزند را بگیرد. هارپاگ، فرزند ماندانا (کوروش) را به دست یکی از چوپان‌های شاه به نام هارپادات داد و از وی خواست که بچه را در جنگل یا کوه رها کند. هنگامی که همسر هارپادات متوجه موضوع شد، مانع انجام دادن کار شوهرش شد و به او پیشنهاد داد که به جای کوروش، فرزند مرده خودشان را در جنگل رها سازد و جان فرزند ماندانا را نجات دهد.
سال‌ها از آن موضوع گذشت و کوروش به 10 سالگی رسید. در یکی از روزها هنگامی که کوروش با کودکان همسایگان در حال بازی کردن بود و بازی بدین‌گونه ترتیب داده شده بود که می‌بایست برای شروع و ادامه شاهی را انتخاب می‌نمودند، در این حین نوبت به شاه شدن کوروش بزرگ رسید. وی در میان بازی تصمیم بر این گرفت که به کودکان دستور دهد تا کودکی را که از قانون بازی پیروی نکرده است، تنبیه کنند. پدر آن کودک نزد آستیاگ (شاه) رفت و شکایتی را علیه کوروش در برابر شاه شکل داد و ادعایش بر این بود که یکی از نوکران و بردگان دربار، دست بر روی فرزندان دربار بلند کرده است. آستیاگ دستور داد تا کوروش را به دربار بیاورند، اما هنگامی که صورت کوروش کبیر را دید از شباهتی که با خانواده‌اش داشت، حیرت‌زده شد و شکی بر دلش افتاد که شاید این کودک نوه‌اش باشد.
شاه تصمیم گرفت تا هارپادات (چوپان) را با شکنجه تهدید کند تا حقیقت را بیان کند، چوپان از تهدیدهای شاه هراسید و حقیقت را برملا کرد؛ سپس شاه دستور داد تا هارپاگ را نزدش بیاورند تا متوجه شوند فرزند دخترش را کشته است یا خیر. هارپاگ در وجود هارپادات حقیقت را این‌گونه بیان کرد "قصد نداشتم قاتل فرزند دخترتان شوم و دستور شما را طوری اجرا نمودم که انگار انجام شده است. شاه از این امر بسیار خشنود شد و مهمانی را برای این خبر مبارک برپا کرد.
شاه، کوروش را فراخواند و گفت‌وگویی میانشان شکل گرفت و بیان کرد که "درباره‌اش بدگمانی کرده و آن گونه که خوابش را تعبیر کرده‌اند نبوده است؛ اکنون می‌توانی به پارس راهی شوی و با مادرت ملاقاتی داشته باشید." بدین ترتیب کوروش تصمیم گرفت تا دربار شاه را ترک نماید و به سمت کمبوجیه حرکت کرد تا با خانواده خود ملاقات کند. کوروش تا سن بلوغ در کنار خانواده‌اش ماند و در آن سن از کوروش به عنوان یکی از دلیرترین و دوست‌داشتنی‌ترین جوان ایرانی یاد می‌شد. بعد از سال‌های کوروش با بانویی شاهزاده کاساندان هخامنشی ازدواج کرد که نتیجه این ازدواج دو پسر با نام‌های کمبوجیه و بردیا و سه فرزند دختر با نام‌های آتوسا، آرتیستونه و رکسانا نام‌گذاری شده‌اند.

‌

پادشاهی کوروش بزرگ

‌
وقتی نام بزرگ‌ترین پادشاه ایران پرسیده می‌شود، بسیاری از افراد بدون تعلل تلم کوروش را بر زبان می‌آورند. کوروش بزرگ نه تنها پادشاهی عادل بوده؛ بلکه تغییرات بزرگ و ارزشمندی را در سرزمین ایران به وجود آورده است. بعضی از مهم‌ترین دستاوردهای وی به شرح زیر هستند.

دستاوردهای کوروش بزرگ:
انتقال پایتخت هخامنشیان به شوش
شکست شاه ماد (ایشتوویگو) و فتح هگمتانه با کمک سپاه مادها
تسخیر شهرهای ارمنستان، جرجان و پارت
فتح سارد (پایتخت لیدی) و شکست کرزوس (پادشاه لیدی)
فتح بابل که در زمان کوروش، ثروتمندترین شهر غرب آسیا شناخته می‌شد.
آزاد کردن 25 هزار یهودی بعد از فتح بابل

جانشین کوروش بزرگ

‌
همانطور که اشاره داشتیم، نتیجه ازدواج وی با کاساندان (همسر کوروش بزرگ) دو فرزند پسر و سه فرزند دختر بود که کوروش بزرگ قبل از آنکه به شرق حمله کند، کمبوجیه را به عنوان جانشین خود انتخاب کرد و امور مملکت را به دست یکی از فرزندانش سپرد؛ سپس کمبوجیه (شاه بابل) در سال 528 پیش از میلاد مسیح به مصر حمله کرد و آن جا را فتح نمود.

‌

ذوالقرنین در کتاب های آسمانی کیست؟

‌
درباره ذوالقرنین که در کتاب‌های دینی یهودیان، مسلمانان و مسیحیان سخن آمده است؛ چندگانگی و اختلاف نظرهایی وجود دارد. به طور معمول ذوالقرنین می‌تواند لقب یکی از افراد قدرتمند تاریخ نظیر اسکندر مقدونی، کوروش بزرگ، خشایارشاه و یا داریوش بزرگ باشند. اما به طور کلی با توجه به اسناد و مدارکی که وجود دارد، موجه‌ترین فردی که می‌تواند لقب ذوالقرنین را دارا باشد، کوروش بزرگ است.

مرگ کوروش بزرگ

‌
با توجه به اینکه از این اتفاق نزدیک به 2500 سال گذشته، روایت‌های گوناگونی برای مرگ کوروش بزرگ وجود دارد. برخی افراد بر این باورند که کوروش در میدان جنگ به دست ماساژت‌ها که یکی از ایل‌های ایرانی تبار به حساب می‌آمدند، زخمی شده و پس از 3 روز تحمل درد جان خود را از دست می‌دهد. اما برخی محققان این موضوع را رد می‌کنند و بر این باورند که کوروش به مرگ طبیعی در پاسارگاد از دنیا رفته است.

وصیت‌نامه کوروش بزرگ

‌
متن بازگردانی شده وصیت‌نامه کوروش بزرگ به شرح زیر است:

فرزندان من، دوستان من! من اکنون به پایان زندگی نزدیک گشته‌ام. من آن را با نشانه‌های آشکار دریافته‌ام. وقتی درگذشتم مرا خوشبخت بپندارید و کام من این است که این احساس در کردار و رفتار شما نمایانگر باشد، زیرا من به هنگام کودکی، جوانی و پیری بختیار بوده‌ام.

همیشه نیروی من افزون گشته است، آن چنان که هم امروز نیز احساس نمی‌کنم که از هنگام جوانی ناتوان‌ترم. من دوستان را به خاطر نیکویی‌های خود خوشبخت و دشمنانم را فرمان‌بردار خویش دیده‌ام. زادگاه من بخش کوچکی از آسیا بود. من آن را اکنون سربلند و بلندپایه باز می‌گذارم. اما از آنجا که از شکست در هراس بودم، خود را از خودپسندی و غرور بر حذر داشتم.

حتی در پیروزی‌های بزرگ خود، پا از اعتدال بیرون ننهادم. در این هنگام که به سرای دیگر می‌گذرم، شما و میهنم را خوشبخت می‌بینم و از این رو می‌خواهم که آیندگان مرا مردی خوشبخت بدانند. مرگ چیزی است شبیه به خواب. در مرگ است که روح انسان به ابدیت می‌پیوندد و چون از قید و علایق آزاد می‌گردد به آتیه تسلط پیدا می‌کند و همیشه ناظر اعمال ما خواهد بود پس اگر چنین بود که من اندیشیدم به آنچه که گفتم عمل کنید و بدانید که من همیشه ناظر شما خواهم بود، اما اگر این چنین نبود آنگاه از خدای بزرگ بترسید که در بقای او هیچ تردیدی نیست و پیوسته شاهد و ناظر اعمال ماست.

باید آشکارا جانشین خود را اعلام کنم تا پس از من پریشانی و نابسامانی روی ندهد. من شما هر دو فرزندانم را یکسان دوست می‌دارم؛ ولی فرزند بزرگترم که آزموده‌تر است کشور را سامان خواهد داد.

فرزندانم! من شما را از کودکی چنان پرورده‌ام که پیران را آزرم دارید و کوشش کنید تا جوان‌تران از شما آزرم بدارند. تو کمبوجیه، مپندار که عصای زرین پادشاهی، تخت و تاجت را نگاه خواهد داشت. دوستان یک رنگ برای پادشاه عصای مطمئن‌تری هستند. همواره حامی کیش یزدان پرستی باش، اما هیچ قومی را مجبور نکن که از کیش تو پیروی نماید و پیوسته و همیشه به خاطر داشته باش که هر کسی باید آزاد باشد تا از هر کیشی که میل دارد پیروی کند .

آرامگاه کوروش بزرگ

‌
جسد کوروش بزرگ را در شهر شیراز که حدود یک کیلومتر جنوب غربی با پاسارگاد فاصله دارد به خاک سپردند. همچنین جالب است بدانید که در سال 2004 میلادی سازمان جهانی میراث یونیسکو، مقبره کوروش دوم را به عنوان زیر مجموعه پاسارگاد ثبت کرده است. این آرامگاه با عظمت از هفت عدد سکو بر روی یکدیگر تشکیل شده که سکو هفتم سکو آخر محسوب می شود، این سکو اتاقی برای دفن جسد است. همچنین ابعاد سکو هفتم 2.1 متر پهنا، 3.17 متر طول و 2.10 متر ارتفاع در نظر گرفته اند، اما ورودی باریکی دارد.

‌