ایرانِ جهانی، قسمت سیزدهم | بر سر دمشق و تهران گل بارید

تیم ملی فوتبال کشورمان که در حال گذار از نسل گذشته خود بود، بعد از حضوری چشمگیر در جام ملت های 1996 امارات، با هدایت محمد مایلی کهن، خود را برای شرکت در رقابت های انتخابی جام جهانی 1998 فرانسه آماده می کرد. با تصمیم فیفا، قاره آسیا در این دوره از جام جهانی 3 و نیم سهمیه داشت. 36 تیم شرکت کننده در بازی های انتخابی جام جهانی در قاره آسیا در 10 گروه تقسیم شدند تا با انجام یک مرحله بازی رفت و برگشتی، ده تیم اول هر گروه به دور نهایی بازی ها صعود کنند. این ده تیم در دور نهایی به دو گروه پنج تیمی تقسیم می شدند و از هر گروه تنها یک تیم جواز صعود مستقیم به جام جهانی را دریافت می کرد. تیم های دوم هر گروه هم در یک بازی پلی آف به مصاف هم می رفتند تا چهره تیم سوم مشخص شود و در نهایت تیم بازنده پلی آف مرحله گروهی باید با تیم برتر قاره اقیانوسیه بر سر نیم سهمیه باقیمانده به رقابت می پرداخت.

بعد از قرعه کشی دور اول بازی ها مشخص شد مسیر صعود ایران به جام جهانی باز هم از سوریه می گذرد. تیم ملی کشورمان مثل دوره گذشته با سوریه هم گروه شد. دو تیم دیگر گروه ایران هم قرقیزستان و مالدیو بودند که با وجود ناشناخته بودن، روی کاغذ رقبای سر سختی برای فوتبال ایران به شمار نمی رفتند و تنها سد پیش روی ملی پوشان کشورمان در راه صعود به دور نهایی تیم قدرتمند سوریه بود. با اعلام AFC میزبانی دور رفت بازی های این گروه به سوریه و شهر دمشق رسید و دور برگشت باید در ایران برگزار می شد.

تیم ملی کشورمان با بیست و چهار بازیکن روز نهم خرداد ماه تهران را به مقصد دمشق ترک کرد تا بعد از اردویی سه روزه در روز دوازدهم خرداد 1376 گام اول در راه صعود به جام جهانی 1998 فرانسه را در برابر رقیبی ناشناخته به نام مالدیو بردارد. تیم ملی کشورمان برای دور رفت بازی ها نعیم سعداوی و فرشاد فلاحت زاده را به دلیل محرومیت یک ساله برای مصرف مواد نیروزا در اختیار نداشت و با وجود اینکه خدمت سربازی مهدی پاشازاده به پایان رسیده بود، به دلیل دیر رسیدن مدارک جهت اخذ ویزا از کشور سوریه، این بازیکن هم قادر به همراهی تیم ملی نبود. در مصاحبه ای که محمد مایلی کهن پیش از اعزام به سوریه با مطبوعات انجام داده بود سرمربی تیم ملی کشورمان به خبرنگاران گفت: «برای صعود از گروهمان تهران را ترک می کنیم و امیدواریم با ارائه بازی هایی جوانمردانه و زیبا دل ملت ایران را شاد کنیم. از سوریه شناخت کافی داریم و از جانب مالدیو خطری را حس نمیکنیم اما درباره قرقیزستان باید با احتیاط رفتار کنیم چراکه تیم ناشناخته ای برای کادر فنی است و ما تنها موفق شدیم فیلم یک بازی آنها را بدست بیاوریم و ببینیم که از آن هم چیز زیادی دستگیرمان نشد.» مایلی کهن درباره وضعیت مصدومان و محرومان تیم ملی هم گفت: «به جز سعداوی، فلاحت زاده و پاشازاده که تیم ملی را همراهی نخواهند کرد، تنها جواد زرینچه از ناحیه ران پا آسیب دیدگی جزئی ای دارد ولی همراه ما به سوریه می آید. برای پر کردن جای خالی او مهدی مهدوی کیا را در پیستون راست قرار می دهیم که از توانایی های این بازیکن جوان بهترین بهره را ببریم.»

پیش از آغاز بازی های گروه دوم انتخابی جام جهانی در دمشق تکلیف تیم های صعود کننده از سه گروه اول، سوم و ششم این رقابت ها مشخص شده بود و تیم های عربستان، امارات و کره جنوبی سه تیمی بودند که در دور نهایی بازی ها منتظر رقبا خواهند ماند.

با این اوصاف تیم ملی در روز دوازدهم خرداد 76 رو در روی حریف ناشناخته خود، مالدیو قرار گرفت. در روزی که تیم ملی در سوریه تنها نمانده بود و حدود 6 هزار هوادار ایرانی ملی پوشان کشورمان را تشویق می کردند، بعد از یک دقیقه سکوت به مناسبت سالگرد ارتحال امام خمینی، بازی با اقتدار کامل تیم ملی کشورمان آغاز شد و با درخشش خط هافبک تیم ملی که عملکردی مافوق تصور داشتند پرگل ترین پیروزی تاریخ تیم ملی تا آن روز بدست آمد.

برد 17 بر صفر شاگردان مایلی کهن در اولین بازی به ذهن خوشبین ترین هواداران تیم ملی هم نمی رسید اما با درخشش کریم باقری که به تنهایی هفت گل به ثمر رساند این پیروزی بزرگ محقق شد. کنار درخشش کریم باقری، این خداداد عزیزی بود که با از خود گذشتگی فراوانی که نشان داد هفت پاس گل را به نام خود ثبت کرد تا زمینه ساز این پیروزی بزرگ باشد. تنها نکته قابل ذکر این مسابقه ضربه پنالتی علی دایی بود که در دقیقه 52 با واکنش خوب دروازه بان مالدیو مهار شد تا ملی پوشان کشورمان برای گل هشتم سه دقیقه بیشتر منتظر بمانند.

این برد 17 گله یک رکورد جهانی بود چرا که تا پیش از این مسابقه در بازی های رسمی رکورد بهترین پیروزی به نیوزلندی ها تعلق داشت که با 13 گل حریفشان را شکست داده بودند و برد 17 بر صفر ایران برابر مالدیو این رکورد را شکست.

سرمربی تیم ملی مالدیو در پایان این بازی ضمن اشاره به قدرت بالای تیم ملی کشورمان گفت: «حرفی برای گفتن ندارم. من سرمربی تیم ملی کشوری هستم که جمعا 250 هزار نفر جمعیت دارد و مقابله با تیمی مثل ایران برای ما کار دشواری به حساب می آید.»

در دیگر بازی این گروه سوریه میزبان بدون انجام مسابقه ای سه امتیاز بدست آورد چرا که تیم فوتبال قرقیزستان نتوانست در موعد مقرر وارد دمشق شده و برای بازی برابر سوریه آماده شود. این بازی با حکم FIFA سه بر صفر به سود سوریه اعلام شد تا تیم ملی کشورمان در پایان روز اول به لطف تفاضل گل بهتر نسبت به سوریه صدرنشین گروه باشد. 

بازی دوم تیم ملی برابر قرقیزستان بود. حریفی که شناختی از آنها نداشتیم و حتی با بدشانسی کادر فنی بازی اول این تیم برابر سوریه هم برگزار نشده بود که مورد آنالیز مربیان قرار بگیرد. به هر ترتیب بازی با سوت داور سنگاپوری آغاز شد و در دقایق ابتدایی هر دو تیم با انجام یک بازی محتاطانه سعی در شناخت بیشتر حریف داشتند. این ارزیابی 35 دقیقه به طول انجامید. در این مدت تیم ملی ایران دو بار توسط عزیزی و دایی روی دروازه حریف خطرساز شد و یک بار هم مهاجمان قرقیزستان احمدرضا عابدزاده را به واکنش واداشتند تا بازی از تب و تاب نیافتد، اما سرانجام در این دقیقه کریم باقری گل هشتمش در این بازی ها و اولین گل این مسابقه را با یک شوت از راه دور، روی همکاری خوبی که با شاهرودی و استیلی داشت، به ثمر رساند. این گل قفل بازی را باز کرد و خیلی زود تیم ملی کشورمان از روی نقطه پنالتی و باز هم با ضربه باقری به گل رسید تا نیمه اول را دو بر صفر به پایان برسانیم.

با شروع نیمه دوم خیلی زود توانستیم روی یک ضربه کرنر و هنر علی دایی به گل سوم بازی دست پیدا کنیم تا خیال کادر فنی از بابت پیروزی در این مسابقه راحت شود و جا برای بازی جوانترها در ترکیب تیم ملی باز شود.

فرهاد مجیدی اولین تعویضی مایلی کهن بود که در دقیقه 67 وارد میبدان شد و بلافاصله بعد از ورودش به زمین گل چهارم ایران را به ثمر رساند.

تعویض بعدی در دقیقه 74 با خروج شاهرودی و ورود میناوند به زمین شکل گرفت و گل پنجم دو دقیقه بعد روی ضربه دقیق میناوند بدست آمد.

روند تعویض های طلایی محمد مایلی کهن در این بازی باز هم ادامه پیدا کرد و با ورود علی موسوی در دقیقه 78 و گلزنی او چهار دقیقه بعد از ورودش، ایران 6 بر صفر از حریف پیش افتاد.

گل دوم مجیدی و گل هفتم تیم ملی هم در هشتاد و هشتمین دقیقه به ثمر رسید تا ملی پوشان کشورمان در گام دوم هم مقتدرانه کار را ادامه دهند و صدرنشینی خود را حفظ کرده باشند.

تنها نکته ای که در خصوص این بازی کمی باعث نگرانی کادر فنی میشد این بود که هرگاه مهاجمان قرقیزستان موفق میشدند زیر بار حملات تیم ملی کمر راست کنند به راحتی روی دروازه عابدزاده خطرساز می شدند که این خبر از ضعف ساختار دفاعی ایران داشت.

در دیگر بازی این گروه که قبل از بازی ایران و قرقیزستان برگزار شد، سوریه میزبان دوازده گل وارد دروازه مالدیو کرد تا خیلی زودتر از آنچه که تصور می شد تکلیف تیم صعود کننده از این گروه به دیدار های ایران برابر سوریه گره بخورد.

سومین و حساس ترین بازی تیم ملی، تقابل با میزبان دور رفت یعنی سوریه بود. بازی در جو سنگین ورزشگاه عباسیون دمشق شروع شد و تیم ملی سوریه با فشار 40 هزار نفری هوادارانش و اتکا به حرکات مهاجم زهردار خود محمد عفش، دو بار در دقایق ابتدایی دروازه ایران را تهدید کرد اما تیم ملی بعد از پشت سر گذاشتن فشار دقایق ابتدایی سوری ها کنترل بازی را در دست گرفت و چندین بار با ضربات خداداد عزیزی و علی دایی تا آستانه باز کردن دروازه سوریه هم پیش رفت اما حاصلی در بر نداشت تا نیمه اول بدون گل مساوی به پایان برسد.

با شروع نیمه دوم، بازی از جانب میزبان کمی به خشونت کشیده شد اما این کریم باقری بود که با اقتدار در میانه زمین کنترل اوضاع را به دست گرفته بود. در دقیقه 65 و در حالی که سوری ها حملات احساسی و بی دقتی را روی دروازه ایران ترتیب داده بودند کریم باقری با طی مسافتی بیست متری پشت محوطه جریمه توپ را به علی دایی رساند تا مهاجم ارزشمند تیم ملی با یک ضربه زمینی و دقیق دروازه ماهر بیرقدار را باز کند.

این گل آب سردی بود بر پیکره تیم سوریه که در پی زدن گل اول بازی به آب و آتش می زد. بعد از این گل با حضور موثر هافبک های ایران در کار دفاعی، مردان ملی پوش کشورمان اجازه جبران گل خورده را به سوری ها ندادند. ضمن اینکه محمد مایلی کهن با وارد کردن نیروهای جوان تر و تازه نفس خط دفاعی سوریه را همچنان مشغول نگه داشت تا از شدت حملات همه جانبه میزبان کاسته شود و در نهایت این ایران باشد که دست پر از میدان دمشق خارج می شود. ایران با این نتیجه به روند 13 سال ناکامی برابر سوریه در دمشق خاتمه داد و طلسم نبردن در سوریه را شکست.

سرمربی سوریه که بعد از بازی به شدت از نتیجه و عملکرد بازیکنانش عصبانی بود به خبرنگاران گفت: «برای من مثل روز روشن بود که علی دایی به ما گل می زند. این نکته را بارها به مدافعان تیمم هشدار داده بودم اما سرانجام برترین گلزن آسیا کار خودش را کرد. »

آخرین بازی دور رفت هم با برتری 3 بر صفر قرقیزستان مقابل مالدیو به پایان رسید تا در روز سوم بازی ها به ترتیب تیم های ایران، سوریه، قرقیزستان و مالدیو با 9، 6، 3 و 0 امتیاز در رده های اول تا چهارم گروه قرار بگیرند.

این پیروزی بزرگ با توجه به میزبانی ایران در سه بازی آینده، کار صعود تیم ملی کشورمان به دور بعدی بازی ها را تقریبا تمام کرد. در پایان بازی های دور رفت، در اقدامی جالب هر چهار تیم گروه دوم بازی ها در پروازی مشترک، روز هفدهم خرداد ماه وارد تهران شدند تا از دو روز بعد دور برگشت بازیها را در ورزشگاه آزادی برگزار کنند.

اولین بازی دور برگشت مصاف ایران و قرقیزستان بود. در این بازی بازیکنانی مثل فرهاد مجیدی، علی اکبر استاد اسدی و مهرداد میناوند که در دور رفت فرصت چندانی برای بازی پیدا نکرده بودند از ابتدا در ترکسیب تیم ملی قرار گرفتند. بازی با حمله ایران آغاز شد و در همان دقایق ابتدایی گل اول در ورزشگاه آزادی روئید. در دقیقه دوم مسابقه علیرضا منصوریان پاس خداداد را به گل اول بازی تبدیل کرد.

عکس العمل قرقیزها به گل دریافتی حملات پردامنه روی دروازه ایران بود که در نهایت در نوزهمین دقیقه روی یک ارسال از جناح چپ و خروج ناقص عابدزاده گل تساوی میهمان با ضربه سر سرگی کوتسوف بدست آمد. بعد از این گل باز هم ملی پوشان کشورمان کنترل بازی را بدست گرفتند ولی گلی تا پایان نیمه اول رد و بدل نشد.

در نیمه دوم داستان متفاوتی را شاهد بودیم. با ورود استیلی و شاهرودی به زمین ریتم بازی تیم ملی مجددا تنظیم شد و خیلی زود گل برتری بدست آمد. کریم باقری یار نجات بخش خط میانی با شوتی از راه دور گل دوم ایران را به ثمر رساند.

این گل روحیه بخش کار را برای میهمان سخت کرد تا اینکه سرانجام در دقیقه 77 گل سوم هم با ضربه خداداد عزیزی بدست آمد تا تیم ملی کشورمان دور برگشت را با یک پیروزی روحیه بخش آغاز کند.

با این پیروزی، برد پر گل سوریه با دوازده گل برابر مالدیو هم تهدیدی برای صدرنشینی ملی پوشان کشورمان به شمار نمی رفت. 

در بازی پنجم ایران به راحتی از سد مالدیو گذشت، این بار با نتیجه 9 بر صفر. ملی پوشان کشورمان در برابر مالدیو در همان نیمه نخست کار را تمام کرد. هفت گل در 29 دقیقه خیال همه را از بابت برد راحت کرد و راه را برای بازی دادن به بازیکنانی مثل جاوید شکری، محسن گروسی و سامسون پطروسیان که در دیدار های گذشته کمتر به کار گرفته شده بودند باز کرد.

اما نکته خوشحال کننده روز پنجم برد ایران نبود بلکه شکست غیر منتظره سوریه از قرقیزستان بود. این نتیجه صعود ایران به دور نهایی را یک روز قبل از پایان بازی ها قطعی کرد و دیدار حساس ایران برابر سوریه در روز پایانی را به یک بازی تشریفاتی تبدیل کرد.

بازی با سوریه حواشی خاصی داشت. وقتی قبل از بازی ترکیب تیم ملی از سوی کادر فنی اعلام شد غیبت علی دایی توجه همگان را جلب کرد. البته با توجه به تشریفاتی بودن این بازی طبیعی بود که محمد مایلی کهن برای این بازی به ستاره های خود استراحت دهد. در قلب دفاع یحیی گل محمدی جانشین پیروانی شد، داریوش یزدانی در قلب خط میانی جایگزین کریم باقری شد و محسن گروسی به جای علی دایی در خط حمله قرار گرفت. حرف و حدیث درباره نیمکت نشینی علی دایی و افشین پیروانی در این بازی بسیار است اما چیزی که بدیهی است دلخوری محمد مایلی کهن از مصاحبه های چند ماه قبل علی دایی درباره تیم ملی بود. وقتی از دایی پرسیده شده بود علت نتایج خوب تیم ملی به نظر او چیست و دایی در جواب به بدنسازی مناسب اشاره کرده بود و نقش کادر فنی را کمرنگ جلوه داده بود. البته این موضوع به تنهایی علی دایی را نیمکت نشین نکرده بود، بلکه بی نظمی شب گذشته این بازیکن و افشین پیروانی در تاخیرشان برای سوار شدن به اتوبوس تیم ملی بهانه خوبی دست محمد مایلی کهن داده بود تا در این بازی تشریفاتی هر دو را نیمکت نشین کند.

به هر ترتیب بازی با سوت داور مالزیایی آغاز شد و خیلی زود تیم ملی کشورمان با شوت راه دور رضا شاهرودی در دهمین دقیقه گل اول بازی را به ثمر رساند.

این گل ورزشگاه آزادی را منفجر کرد اما تعلل در خط دفاعی باعث شد تا یک دقیقه بعد نهاد بوشی گل خورده را جبران کند. اما این پایان کار نبود. در دقیقه سی بازی کرنر بلند حمید استیلی در نقطه کور دفاع سوریه فرود آمد و علیرضا منصوریان با ضربه سر گل دوم ایران را به ثمر رساند.

باز هم شادی ورزشگاه آزادی را فرا گرفت. در این بازی نبود یک هافبک بازی گردان مانند کریم باقری به تیم ملی ضربه سختی وارد کرد تا اینجا که میانه میدان کاملا در اختیار سرخپوشان سوری قرار گرفته بود. سوریه میهمان در دقیقه سی و نهم گل تساوی را وارد دروازه ایران کرد تا حساب کار 2-2 مساوی شود. این نتیجه باعث شد تا دستور تعویض در نیمه اول صادر شود و محسن گروسی جای خود را به علی دایی دهد. این تعویض هم حواشی زیادی داشت. وقتی دستیار مایلی کهن از علی دایی خواست تا برای ورود به زمین خودش را آماده کند، ابتدا دایی به بهانه اینکه محسن گروسی پیشکسوت اوست و تعویض کردنش در نیمه اول کار درستی نیست، سر باز زد ولی بعد از اینکه خود مایلی کهن شخصا دایی را فراخواند این تعویض انجام شد. اما وقتی در بین دو نیمه همه بازیکنان به رختکن رفتند تا دستورات تاکتیکی مربیان را دریافت کنند علی دایی در زمین باقیماند و به بهانه گرم کردن به رختکن نرفت تا حرف و حدیث ها درباره اختلاف دایی و مایلی کهن به اوج برسد.

به هر حال در نیمه دوم تیم ملی ایران با فشار یکصد هزار هوادار مشتاق در ورزشگاه آزادی نبض بازی را در دست گرفت و موفق شد این بازی را هم بدون شکست به پایان برساند و با وجود بازی خشونت آمیز سوری ها به یک تساوی 2-2 رضایت دهد.

با این تساوی تیم ملی ایران با 16 امتیاز و 39 گل زده در شش مسابقه با اقتدار راهی دور نهایی بازی ها شد تا کنار 9 تیم دیگر شانسش را برای صعود به جام جهانی جستجو کند.